1. Waa maxay waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education)?

SPPS, waxbarashada dhammaystiran waa mid buuxisa heerarka waxbarashada K-12 ee Minnesota iyada oo la siinayo ardayda fursado waxbarasho oo siinaya xirfadaha ay u baahan yihiin si ay ugu guulaystaan helitaanka shahaado sare iyo xirfado.

Waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education) waxay ardayda siisaa waayo-aragnimo waxbarasho oo ballaaran oo qoto dheer oo ay ka buuxaan fursado  iyo kobcin.  Waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education) ayaa lagu dhisay faham xooggan oo ku saabsan muhiimadda asaasiga ah ee akhriska, qorista iyo xisaabta iyadoo ardaydu sidoo kale wax ka bartaan macallimiin khibrad u leh sayniska, farshaxanka, barashada bulshada, luqadaha adduunka, waxbarashada jirdhiska iyo caafimaadka.  Waxbarashada dhammaystiran ayaa sidoo kale siisa ardayda fursado kobcin oo kala duwan sida safarada madxafyada iyo inay arkaan masraxa iyo bandhigyada muusikada ama sahaminta dabeecadda si ay u bartaan sayniska iyo xisaabta.  

Intaa waxaa dheer, cabir dugsi ku habboon, waxaa jira koox shaqaale ah oo ardayda siiya waxbarasho si gaar ah loogu haqabtiray baahidooda gaarka ah, iyagoo sidoo kale wax ka qabanaya baahidooda caafimaad-bulsho iyo shucuureed.   Ardaydu waxay helayaan adeegyo badan oo ku saleysan dugsiga sida kalkaaliso waqti-buuxa ah, la-taliye, khabiir cilmi-nafsi iyo bulsho adeege.  Waxa kale oo jiri kara doorar kale oo shaqaale oo khaas ah oo loogu talagalay ka -qaybgalka qoyska iyo wax ka qabashada baahiyaha ardayda iyo qoysaska ka soo jeeda dhaqammada gaarka ah.  

2. Maxay SPPS u soo jeedinaysaa in isbeddel lagu sameeyo inta badan dugsiyada hoose?

Inta badan, miisaaniyadda dugsigu waxay ku salaysan tahay tirada ardayda ka diiwaangashan dugsi:  Markay arday badani ku sii bataan iskuul, waxay helayaan ilo badan oo lagu maalgeliyo waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education). Sababtoo ah dawladda gobolka iyo federaalku waxay siiyaan degmada lacag ay wax ku bartaan iyadoo ku salaysan tirada ardayda ay haystaan; fiiri fiidiyahan si aad u hesho macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan sida miisaaniyadda degmadu u shaqayso.

Dugsiyada hoose ee SPPS qaarkood ma haystaan arday ku filan si ay u bixiyaan barnaamij dhammaystiran.  Heerarka dhalashada ayaa hoos u sii dhacaya Minnesota iyo magaalada St. Paul.  Tani waa isbeddel qaran oo aan dhawaan isbeddeli doonin.  Carruur yar oo dhalata micnaheedu waa arday yar ayaa galaya dugsiyadeenna hoose.  Waxa kale oo jira ikhtiyaarro waxbarasho oo kale oo loogu talagalay qoysaska ka baxsan SPPS. 

meelaha gaar ah, ma awoodno inaanu u si wadno inuu sii furnaado dugsigu iyadoo si weyn hoos ugu dhacday isqoristu (aan haysan arday ku filan). Taariikh ahaan, SPPS waxay maalgelisay dugsiyada aan diiwaangashanayn iyada oo loo marayo miisaaniyadda waxbarashada guud si ay uga caawiso in albaabadoodu furan yihiin.  Laakiin si aad sidaas u yeeshid micnaheedu waa inaad ka qaadatid kheyraadka iskuullada kale ee haysta arday ku filan si ay u sii wataan, barnaamij waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education) oo xoog leh.  Haddii aan sii wadno in aan wiiqno barnaamijyada si fiican loo habeeyay ee degmada oo dhan, arday badan ayaa loo diidayaa waxbarashada xooggan ee ay mudan yihiin.   

Waxaan kaloo rabnaa inaan hubinno inaan haysanno barnaamijyo xooggan oo aan ugu adeegno ardaydeena barnaamijyada waxbarashada gaarka ah, iyo sidoo kale fursadaha waxbarasho ee horumarsan.

Waxaa la gaaray waqtigii aan hirgelin lahayn muddo dheer, xalal waara si loo hubiyo in dhammaan ardayda ay u helaan si siman waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education) oo ay u qalmaan.  Dugsiyada SPPS waxaa ka go'an inay si caqli leh u maareeyaan kheyraadkayaga si aan u fulinno ballantii aan qoysaska u fidinnay si aan ugu diyaarinno ardayda inay si aad ah u fikiraan si ay u sii wataan riyooyinkooda una beddelaan adduunka.  Si aan mas'uul uga noqonno kheyraadkeena, waa inaan eegnaa sida aan u dhisi karno nidaamyo iyo barnaamijyo waara si dhammaan ardayda loo siiyo waxbarashada ay u qalmaan hadda iyo mustaqbalkaba.

3. Dhammaan iskuulada SPPS miyuu saameynayaa isbedeladan?  

Isbeddeladaan badankood waxay ku dhici doonaan qaar ka mid ah dugsiyada hoose, iyo tiro aad u yar oo ah barnaamijyada dugsiga sare (dugsiyada dhexe iyo sare), iyo waddooyinka dugsiga dhexe iyo sare ee la xiriira ayaa sidoo kale is -beddeli kara.  Waa in la ogaadaa iyada oo hadda la xoojinayo dugsiyadeenna hoose, tani waxay gacan ka geysan doontaa in barnaamijyadeenna dugsiga dhexe iyo sare la adkeeyo sababta oo ah awoodda degmadu u leedahay in ay toosiso kheyraadkeeda dhismayaasha dugsiga hoose.  

4. Sidee tani u saamayn doontaa dugsigayga? Goormaan ogaanayaa haddii dugsigaygu is-beddelayo, tusaale ahaan, wada-dejinta, guuritaanka ama xidhitaanka?

Deyrtan, SPPS waxay siin doontaa Guddiga Waxbarashada talooyinkeeda ku aaddan barnaamijyada dugsigu wax ka beddelayo.  Xalka bulsheed dugsi kasta wuu kala duwanaan doonaa iyadoo lagu salaynayo duruufaha gaarka ah ee dugsi kasta.  Ikhtiyaarrada waxaa ka mid noqon kara isku-helidda, dib-u-helidda ama xiridda barnaamijyada.  Isbeddeladaan badankood waxay ku dhici doonaan tiro aad u yar oo ah dugsiyada hoose, iyo qaar ka mid ah barnaamijyada dugsiga dhexe iyo waddooyinka dugsiga dhexe iyo sare ee la xiriira ayaa sidoo kale is -beddeli kara.  

Dhismayaasha dugsiga lama iibin doono, laakiin waxaa laga yaabaa in dib loogu celiyo barnaamijyada kale ee soo koraya ama lagu taageerayo barnaamijyada u baahan boos badan.

5. Goorma ayaa isbeddelada dugsigani dhaqan gelayaan?

Talooyin gaar ah ayaa wejiga loo saari doonaa labada sano ee soo socota (2022-23 iyo 2023-24 sano dugsiyeedka), halka kuwo kalena laga yaabo in la hirgeliyo taariikh dambe.  

6. Qoysaska, ardayda iyo shaqaaluhu wax talo ah ma ka siin doonaan waxa uu noqon doono barnaamijka cusub ee dugsigu?

Bulshooyinka dugsigu waxay ku lug yeelan doonaan geedi socodka si ay u qiyaasaan sida dugsigooda cusub u ekaan doono iyo sida ugu fiican ee dugsigoodu u muujin karo ardaydiisa, shaqaalaha iyo deriska.  Wadajir, bulshooyinka dugsigu waxay awoodi doonaan inay dhisaan barnaamij xooggan, soo dhaweyn leh, oo si wanaagsan loo habeeyey oo taageera ardaydiisa, qoysaskiisa, shaqaalaha iyo bulshada.  Hasayeeshee, qoysaska iyo shaqaaluhu go'aan kama gaari doonaan nooca barnaamijka saxda ah ee dugsigu yeelan doono sida mawduuc gaar ah oo magnet ah
—Waxaa go'aanka la gaari doonaa heer degmo si aan u hubinno in si siman loo heli karo barnaamijyada dhammaan ardayda. 

7. Saameyn intee le'eg ayay tani ku leedahay dugsiyada loo qorsheeyay dayactirka?

Dugsiyada ku matalaya Dayactirka Xarumaha Shanta Sano ee hadda jira iyo Qorshaha Hirgelinta Raasamaalka (5YP) waxay sii wadi doontaa dayactirkooda qorshaysan.  5YP -kii ugu dambeeyay wuxuu u keydiyay xoogaa lacag ah mashaariicda Envision SPPS ee suurtogalka ah si loo hubiyo in barnaamij kasta oo dugsi la oggolaaday iyo isbeddelada xarunta la bixin doono. Ma jiro mashruuc 5YP ah oo hadda jira ama la qorsheeyay oo la beddeli doono.  

8. Lacagaha ARP/ESSER ee federaalka miyaan loo isticmaali karin in lagu maalgeliyo dugsiyada aan diiwaangashanayn oo la furo?

Iyada oo la adeegsanayo maalgelinta ARP/ESSER ee federaalka,  waxaan ku faraxsannahay in qaar badan oo ka mid ah ardaydeena iyo qoysaskeenuba ay heli doonaan waayo-aragnimo waxbarasho xooggan oo dhammaystiran halkaas oo ay ardaydu ka helaan aqoon qoto dheer oo maadooyin kala duwan ah iyagoo waliba helaya noocyo kala duwan oo bulsheed , taageerooyinka caafimaadka niyada iyo maskaxda.  

In kasta oo miisaaniyaddan federaalku ay kor u qaadi doonto barnaamijyada waxbarashada iyo taageerooyinka dugsiyada sida aadka ah aan la isku diiwaangalin, maaliyaddaasi waa mid ku meel gaar ah.  Maalgelinta ayaa la heli doonaa oo keliya saddex sano oo dugsi (SY2021-22, SY2022-23, SY23-24).

Waa inaan dejinnaa qorshe marka lacagtu dhammaato si loo hubiyo inaysan jiri doonin meel bannaan oo aan la buuxin karin markaan ku soo noqonno ku shaqaynta qaabka maaliyadeed ee waxbarashada caadiga ah, taasoo ka gaabisay bixinta lacag ku filan  barnaamijyada waxbarashada xoogan.

Tani waxay ka dhigeysaa mid aad muhiim u ah inaan ka faa'ideysanno fursadan si aan u hirgelinno xalal waara, oo arday walba siiya waxbarasho dhammaystiran (well-rounded education) oo ay u qalmaan.